Мемлекет басшысының қатысуымен өткен Үкіметтік кеңейтілген отырысында Қазақстанның Ұлттық банкінің төрағасы Данияр Ақышев экономиканың нақты секторын сауықтыруға қатысты бірнеше ұсыныс жасады.
Қазақстанның Ұлттық банкінің төрағасы нақты сектор сауықтырылмаса, бұған дейінгі жағдайлар қайталануы мүмкін деді.
«Мысалы, соңғы 10 жылда банктердің экономикаға несиесі 5,5 трлн теңгеге немесе 70%-ға өсті. Дегенмен, осы уақыт аралығында 7 банктің жұмысын тоқтату мен 2 банкті сауықтыру нәтижесінде 4,6 трлн теңге «нашар» несие жоққа шығарылды. Яғни, заемшылар несиелерінің барлығын дерлік қайтармаған! Банктерді қайта құрылымдап және шарттарын өзгертуге тырысқанына қарамастан несиелер біртіндеп проблемалы және қызмет көрсетілмейтін несиелерге айналып отырған», - дейді Данияр Ақышев.
Оның айтуынша, несиелерін қайтармаған кәсіпорындардың көбісі қазір де жұмыс істеп тұр.
«Бұл жағдай, әсіресе, шағын бизнеске қатысты. Кәсіпорындардың жағдайы жақсы емес және өзінің капиталы жоқ, жаңа арзан несиелерді қажетсінеді. Олар қайта-қайта несиеге батып қалған. Қарыздары өсуде», - дейді Ұлттық банктің төрағасы.
«Нақты секторды қаржы секторының үлгісімен тазарту жұмыстарын жүргузі керек. Нарықтағы жұмысы нашар компанияларды шығару, қайта құрылымдау немесе банкрот деп тану бойынша жүйелі жұмыс қажет, олардың активтерін жақсы компанияларға беру керек», - дейді ол.
Д.Ақышев, сонымен қатар, тиімсіз компанияларға мемлекеттік қолдауды тоқтатуды ұсынды. «Мемлекеттің тікелей қаржылай қолдауы тек айналымы төмен немесе әлеуметтік бағыттағы ірі инфрақұрылымдық жобаларға ғана қатысты сақталуы керек», - дейді Ұлттық банктің төрағасы.
«Сонымен қоса банкрот ден тану процедураларының тиімділігін арттыру қажет деп санаймыз. Шағын кәсіпорындардың тек 3,6% ғана банкрот деп танылады, олардың жартысы сауда кәсіпорындары. Бұл түсінікті де – сауда нарығына ену оңай әрі түсінікті, сол үшін бәсекелестік жоғары. Ал ауыл шаруашылығы мен өңдеу өндірісінде банкротқа ұшыраған кәсіпорындар үлесі тым аз», - деді ол.
Мемлекет басшысының Ұлттық банк төрағасын сынағаны түсінікті болды.
«Егер несиені қайта-қайта алып қойған нашар компанияларға ақша беретін болсаңдар, тағы сол жағдай қайталанады – қаржы жоғалады, банктер де нашар жағдайда қалып қояды. Өз жұмысының тиімділігін дәлелдеп, қаржыны қайтара алатындарға ғана несие беру керек».
