Балалар үйінің бұрынғы тәрбиеленушісі жалға алған бір бөлмелі пәтерге 10 жетімді жинаған, олардың баспаналары жоқ. Бұл балалар Қазақстанның балалар үйлері қауымдастығы ұйымдастырған кездесудің басты кейіпкерлері болды.
Он жас жігіт, олардың балалары бес жылдан астам уақыттан бері бірге тұрып келеді. Бұған дейін олардың саны көп болатын. Қазір облыстағы балалар үйінің бұрынғы тәрбиеленушілеріне баспананы Николай Жиделев беріп отыр. Оның 3 жасар баласы мен әйелі бар – ол да балалар үйіннен шыққан. Дегенмен, жастар тар жерде «тамаша» құрып отырғандарына көңілдері түспейді. Ал Николай балалар үйінен таныс жастарды далада қалдыра алмайтынын айтады. Сондықтан да бірге өмір сүруде.
– Бұл – бізге ашық айтуға берілген алғашқы мүмкіндік! – Николайдың жастар тобының көсемі екені анық көрініп тұр. Былтыр ол өздерінің проблемалары туралы жазған, дегенмен, қазір қайда жазғанын есіне түсіре алмады. Бірақ ол оқиға ұмыт қалмай, «Қазақстанның балалар үйлерінің түлектері қауымдастығы» заңды тұлғалар бірлестігіне жеткен. Содан елдегі балалар үйлерінің бұрынғы тәрбиеленушілерінің жағдайына мониторинг жасауды дәл осы Қостанай облысынан бастауға түрткі болды. Қауымдастықты 2018 жылдың желтоқсан айында балалар үйінен шыққандардың өздері құрған еді. Төрағасы Рафаэль Гасанов балалар үйінде тәрбиеленген. Қостанай облысы ашық әңгіме өтетін алғашқы алаңға айналып, оны ұйымдастыруға қалалық әкімдіктің, қалалық, облыстық және республикалық деңгейдегі білім беру құрылымдарының, сарапшылар, республикалық қоғам қайраткерлері шақырылды.
Балалар үйлерінің бұрынғы тәрбиеленушілері өздерінің негізгі проблемалары – баспананың жоқтығы туралы айтты. Әрқайсысы өз оқиғасы туралы баяндады: біреуінің баспана бойынша кезегі бірнеше жылдан бері жылжымай тұр, тіпті, алға емес, кері кетіп бара жатыр дейді, тағы бірі заңны білмегендіктен кезекке дер кезінде тұра алмаған, енді баспана беретін сәл келе ме, белгісіз. Жастар бұған қоса лицейді аяқтаған соң түйдей құрдас жастардың барлығы көшеде қалғанын айтты. Бұл жағдай 2000-жылдардың басында болған.
Балалар үйлерінің бұрынғы тәрбиеленушілерінің мүддесін Рафаель Гасановтың өзі мен республикалық әлеуметтік құқықтарды қорғау орталығының директоры Ләззат Камзе белсене қорғады. Ал республикалық арнайы мониторинг тобының мүшеі Алдан Менкеев, тіпті, соңғы жылдары жетім балаларға берілген пәтерлерді жеке аралап шығуға уәде берді. Комиссия Қостанай облысында 12 қаңтарға дейін жұмыс істеп, жұмыс нәтижесін жарияламақ. Қауымдастық өкілдері балалар үйлерінің тәрбиеленушілеріне құқықтық және басқа да көмек көрсетуді жоспарлап отыр.
Қостанай облыстық сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаментінің жетекшісі Салауат Муксимов талқылауды қорытындылай келе қауымдастыққа тек өңірлердегі іс-әрекетпен шектеліп қана қоймай, республикалық деңгейге шығуды және ең басты проблема - балалар үйлерінің бұрынғы тәрбиеленушілерінің ересек өмірге кедергісіз өтуін қамтамасыз ететін қолдаудың жоқтығын заң тұрғысында шешуді ұсынды. Бұл кездесу нақты нәтиже де беріп отыр – қалалық әкімдіктің өкілдері 5 жасқа жатақханадан уақытша баспана берудің мүмкіндігін тапты.
Фото және видео автордыкі.
